Blog

Volgende week rond deze tijd ben ik de grens over. Bij de gedachte daaraan overvalt me ineens een lichte angst… heimwee. Het is alsof ik nu niet weg kan, alsof het een vorm van verraad is, alsof ik achterlaat waar het werkelijk om gaat, en dat ik mij daar zal beklagen dat het leven elders is. Heimwee lijkt ineens op het gemis van iets dat niet verdwenen is – en ik voel het al voordat ik van huis vertrokken ben.

‘Ze konden uren lopen zonder iets te zeggen. Zonder dat het ooit was uitgesproken wist hij dat zij wist dat zo datgene wat hij ooit goed gedaan had in zijn werk tot stand kwam. Hoe dat mechanisme werkte kon hij niet zeggen. (…) En toch, wat was het nu helemaal, dat denken? Het had iets met leegte te maken, veel meer viel er niet over te zeggen. De dag moest leeg zijn, en hijzelf eigenlijk ook. Lopend had hij het gevoel dat die leegte door hem heen stroomde, dat hij transparant was geworden, of er op een eigenaardige manier niet was, niet bij de wereld van de anderen hoorde, er net zo goed niet had kunnen zijn.’
[Cees Nooteboom, Allerzielen, p. 17-18]

Door een zoekvraag die ik nu vergeten ben, kwam ik terecht op de website van Troy Paiva. Paiva maakt foto’s van the abandoned underbelly of America en doet dat vooral ’s nachts, bij het licht van de volle maan, of in een hyper-esthetische rode, blauwe of fuchsia kunstbelichting. Hij is een urban explorer, ook in de leegte van het platteland en fotografeert ‘lost wheels’, ‘lonely chairs’ en (ook mooi) ‘immobile homes’.
Wat mij het meest is bijgebleven, is zijn fotoserie over het spookschip de s.s. Independance, een in 1950 gebouwd passagierschip dat destijds iedere zes weken vanuit New York naar het Middellandse Zeegebied voer. In de jaren ’70 was het schip daarvoor te traag en te duur in onderhoud geworden, en werd het ingezet op cruises naar de Hawaii eilanden. Sinds 2001 lag het leeg en verlaten aan de ketting, op verschillende plekken in de baai van San Francisco: een spookschip in de mist. In 2008 maakte ze ‘haar laatste reis’ en zou naar Singapore of India gaan, vermoedelijk om gesloopt te worden, maar dat is nog steeds niet gebeurd. Paiva’s foto’s van de lege brug van het schip, de stoffige danszalen, het uitzicht uit een roestige patrijspoort, een verlaten suite waar je zomaar nog de nacht zou kunnen doorbrengen, zijn indrukwekkend in hun verbeelding van verlatenheid.
Ik denk soms ineens aan dat spookschip, vanwege de suggestie van een verhaal, het verhaal van een vrouw – omdat het schip steeds met ‘zij’ wordt aangeduid. Het is alsof ik haar gekend heb, en me dezelfde vragen stel als Paiva, wanneer hij schrijft: ‘As of this writing, her fate is still in question.’