De Geheimtipp bleek al bijna geen Geheimtipp meer; het was druk bij het gratis jazzconcert op zondagochtend twee weken geleden in de tuin van het Joods Museum in Berlijn. Gelukkig vonden we achter alle reeds gesnaaide strandstoelen nog een leeg bankje en konden we heerlijk wakker worden met een pittige bak koffie, zon en wat was aangekondigd als ‘transcendentale jazz’.
De twee muzikanten die voor ons optraden – eerst ieder solo, daarna improviserend als duo – vormden een onwaarschijnlijke combinatie. De ‘grote naam’ was Mohammad Reza Mortazavi, een Duits/Iraanse percussionist die inderdaad hypnotiserende effecten teweeg bracht met zijn tombak en op zijn daf; van een imitatie van vallende druppels tot een stevige technobeat.
‘Ik mag hem niet’ zei S. junior, die op zo’n twintig meter afstand van het podium al meende te zien hoe het met de mentaliteit van Reza Mortazavi gesteld was. Diens ijdele gezeur over de kwaliteit van het geluid halverwege een nummer (en dat na een lang gerekte soundcheck vooraf) bevestigde ons gedeelde vermoeden. Maar goed was hij wel.
Ik aarzel om iets over de andere muzikant, gitarist Hans Hartmann, te zeggen. Hij was al behoorlijk op leeftijd en dat was te merken. Misschien hadden ze hem gewoon niet moeten uitnodigen. Zijn stijve bewegingen waren helaas illustratief voor zijn spel en voor hun gezamenlijke improvisaties; Hartmann probeerde via de blues common ground te vinden, maar met een Iraanse, spirituele percussionist naast je is dat natuurlijk een belachelijk idee. Het klonk nergens naar, en zeker niet naar jazz.
Het is een vraag die ze wat mij betreft aan iedere jazzmuzikant of festivalorganisator zouden mogen stellen: ‘wat is jazz?’ Niet per se om tot één definitie te komen, maar wel om onderscheid met andere soorten muziek zinvol te maken. Ik kan me indenken dat er geen puur muziekwetenschappelijke omschrijving te geven is zoals die wel degelijk van bijvoorbeeld de blues, reggae of rock ’n roll bestaat. Een Franse gitarist die ik afgelopen jaar sprak en die gewend was om te improviseren, omschreef het als ‘steeds maar één stap vooruit doen’. Dat was een omschrijving die me beviel, en waar ik nog steeds over nadenk. Langer dan zal ik doen over het optreden die zondag in Berlijn.