The Thing en Neneh

Vandaag precies een week geleden, in Berlijn, namen we de ringlijn van de S-bahn om het centrum te omcirkelen. Tussen de regenbuien door stapten we voor een paar uur uit in stadsdeel Wedding – onder andere voor een kleine tentoonstelling. Aan het einde van de route, weer terug in Kreuzberg, wachtte ons een concert in Radialsystem V, een tot muziek- en cultuurtempel omgetoverde pompfabriek. Als onderdeel van het festival A L’Arme! traden daar Neneh Cherry and The Thing op, waarvoor we, direct na aankomst in Berlijn, kaartjes hadden kunnen bemachtigen. Zij hadden onlangs Neneh and The Cherry Thing uitgebracht, zo lazen we onderweg door Duitsland in de krant.
Festival A L’Arme! beleefde zijn eerste editie en gaf in vlammende bewoordingen zijn ambities voor de muziekscene in de stad te kennen:

‘Es ist fünf vor zwölf. Höchste zeit, dass sich der Jazz mit seinen Randfluren zur improvisierten, elektroakustischen und Neuen Musik wieder aus seiner elfenbeintürmischen Realitätsfeindlichkeit zurück in die Mitte des Lebens kämpft. Kreativität allein bedeutet gar nichts, wenn sie die Beziehung zur Wirklichkeit verliert und sich nur selbstgefällig am Koordinatensystem der eigenen Parameter abarbeitet. Alarm, an die Waffen und mit voller Kraft zurück in den Alltag!
Es gibt keinen besseren Platz als Berlin, um den Kokon der als innovativ missverstandenen Selbstbezogenheit einer ganzen Szene zu sprengen. Eine stadt, die wie ein riesiger Durchlaufhitzer funktioniert, in der beinahe wochentlich Neues entsteht. Eine Drehscheibe, die wächst, nach innen und aussen, deren Kessel stetig unter Druck gehalten wird und diesen doch über unzählige Ventile ablässt. Ein Ort, dessen hektische Geschichtslosigkeit dazu einlädt, immer nur nach vorn zu blicken. Völker, hört die Signale, hier und jetzt!’

Het Duits leent zich, zo moge bekend zijn, uitstekend voor het aansporen van een volk, en in dit geval was dat gelukkig ‘slechts’ ten gunste van de jazzmuziek bedoeld.

‘Wer zum A L’Arme! Festival kommt, muss sich auf Penetranz gefasst machen. Denn nur wer den Mut aufbringt, seine Umgebung und sogar sich selbst unentwegt zu penetrieren, wird in der immer unentrinnbaren Kakaphonie des globalisierten Rauschens noch gehört. Schliesslich geht es hier nicht um medial in Szene gesetzte Popstars, sondern um ein ebenfalls weltweit agierende, aber nicht werbewirksam gleichgeschaltetes, offenes Kollektiv von Einzelkämpfern, das sich über die immer bedruckender werdende Uniformität unserer Klangwirklichkeit hinwegsetzen muss, ohne sie zu ignorieren.

Eigenlijk kende ik The Thing slechts van ‘The Thing introduces…’ op One armed bandit van Jaga Jazzist, maar daarmee wist ik meteen genoeg. Alleen al het oergeweld van Mats Gustafsson op baritonsax beloofde een heerlijke bak herrie, die onze van indrukken overvol geraakte breinen leeg kon blazen. Aldus geschiedde. En hoewel Neneh zich eigenlijk wel een beetje een ‘medial in Szene gesetzte Popstar’ betoonde, maakte de rauwe, pulserende kracht van The Thing, met zo nu en dan een uitbarsting van Gustafsson alles goed. The Thing is een kolkende vulkaan, een drie-eenheid, en ogenschijnlijk volledig vergroeid met zijn instrumentarium. Mats Gustafsson stond regelmatig op zijn tenen halverwege zijn notenerupties, en dat was niet voor niets. Hij moest het toch ergens vandaan halen. Neneh stapte zo nu en dan de heksenkring van de drie Noren binnen, en forceerde met de haar kenmerkende lijzige, luie, streetwise attitude, een bescheiden doorbraak naar een wereld die wat groter is dan het magische, maar ook van zichzelf bezeten freejazzuniversum.
Voor ons maakte het concert tabula rasa, en nadat we de laatste hoosbui in Radialsystem V hadden afgewacht, liepen we in een ruis naar huis. We konden er weer een paar dagen tegen.