Terug naar Het Schimmenrijk

Zondagavond waren we in EYE, Amsterdam bij een van de onvolprezen edities van Het Schimmenrijk. Een keer per maand presenteert filmjournalist Hans Beerekamp in het filmmuseum een compilatie van filmfragmenten en -trailers naar aanleiding van het overlijden van mensen uit de wereld van de film: acteurs, regisseurs, cameramannen, scenarioschrijvers en anderen. Iedere maand zijn er voldoende doden om te herdenken, dus Beerekamp is met zijn in memoriams al jaren onder de pannen. Wij maakten ons natuurlijk volop voorstellingen van de sessies waarbij het programma werd samengesteld en van het ouderwetse potje sport dat het voor de operateur moest zijn om steeds weer nieuwe 35 mm filmrollen uit het archief op te leggen, maar dat is een ander verhaal.

Het viel S. op dat zij zo ongeveer de enige vrouw was onder de aanwezigen. De doelgroep bestond uit ongeveer vijftien mannen met net iets te lang, vettig grijs haar, een buikje en een wazige blik. Ook flauwe humor was een eigenschap van de gemiddelde bezoeker.
‘Alles goed?’
‘Twee fout.’
‘Heb je meegedaan aan een quiz?’
‘Nee, jij vroeg “Alles goed?” dus ik zeg “Twee fout”’.
Enfin.
Was dit mijn voorland? Een confrontatie met het feit dat ik deel was van deze doelgroep? Was ik van binnen een morsige grijsaard met een wazige blik, een lichte bierbuik en, welbeschouwd, hele flauwe humor?
Iedere laatste zondagavond van de maand vertelt Hans Beerekamp in het schijnsel van zijn bureaulampje dat hij voor ieder fragment aan- en uitknipt, verhalen over de recente doden uit de cinema. Ondertussen geeft hij eigenlijk kleine colleges filmgeschiedenis. De dood bepaalt voor een groot deel de samenstelling van het programma, dus dat is iedere maand weer een verrassing. Het werd me ook duidelijk dat de filmindustrie een onvoorstelbare reeks curieuze producten heeft opgeleverd, waarvan je al van mijlenver had kunnen zien dat ze geen kans van slagen hadden. Vermakelijk zijn ze naderhand wel, indien opgeknipt tot anekdotes, postuum. Dat idee, en al die informatie – het is nauwelijks te verwerken op zo’n avond. Maar de afgestofte beelden en de respectvolle, melancholische, luchtige sfeer waarin Beerekamp de doden herdenkt, maken alles goed. Ik herhaal het graag: Het Schimmenrijk is een echte aanrader. Ook als je niet tot de doelgroep behoort – of dat niet van jezelf wil toegeven.