Strindberg: De rode kamer

Ik vond dat er ik ernaartoe moest, naar de vertrekken van Strindberg, ook al blijft literair toerisme een van de meest bizarre vormen van reizen. Omdat hij me ooit bij de strot gegrepen had, omdat ik van zijn schilderijen hield, omdat… ja, waarom eigenlijk? En wat doe je in de vertrekken van de dode schrijver? Nog eens door zijn boeken bladeren? Het bed aanraken waarin hij gestorven is? Zeker, ook al was hij allang vertrokken en zou wat hij of zij schreef, nooit ergens anders te vinden zijn dan in mijn eigen hoofd. Het was eerder een beleefdheidsbezoek, omdat we nu eenmaal in de stad waren.

In aanloop naar ons bezoek aan Stockholm las ik De zoon van een dienstbode, dat min of meer als zijn autobiografie geldt, en voorafgaat aan De rode kamer, het boek waar ik als zeventienjarige zo van onder de indruk was. Strindberg was zijn tijd misschien vooruit, om persoonlijke redenen op zoek naar erkenning van zijn vele talenten, en hij verenigde dat met een provocatief karakter. Het had hem desondanks veel vrienden opgeleverd – en de tienduizenden onder zijn balkon. Maar hij kwam op mij vooral over als een nogal humorloze, zelfingenomen, gelijkhebberige drammer. Ik kon er niet meer tegen. In De zoon van een dienstbode beschreef hij de Sturm und Drang die bij een bepaalde leeftijdsfase hoort, maar die voor sommige mensen een blijvende karaktertrek is, en schetste daarmee een treffend zelfportret. Een onuitstaanbare kerel.

Toch vond ik dat we naar ‘De rode kamer’ moesten, omdat hij een oude held was, en het daarmee voor mij begonnen was. In het museum kregen we het adres van het restaurant dat, inderdaad, nog altijd bestond, en nu de naam Berns droeg. Enkele uren later stonden we er voor de deur. In de salon die zo’n grote rol in het boek speelt, kon je zien dat ze hem niet vergeten waren of, waarschijnlijker, zijn geschiedenis daar uitbuitten. Ook verder leek het gigantische horecapaleis vooral ingericht voor de klassen waartegen Strindberg zich levenslang had verzet maar desondanks deel van uitmaakte. We besloten niet naar binnen te gaan. Dit hoofdstuk was afgesloten.