Gert den Toom

Waar is Gert den Toom mee bezig?

Polaroid van de dag

Uit de archieven 5

Mijn geluk van vandaag wordt gegarandeerd doordat ik weet wat me te doen staan. Of: omdat ik terug ben bij de melancholie, die me zo vertrouwd is. Mijn geluksgevoel is verraderlijk. Ik geef les in melancholie, met behulp van tai chi.

De melancholie trekt me aan als een favoriete jas die naar mijn lichaam is gaan staan.

Ze schreef het me twaalf, dertien jaar geleden en verwoordde het gevoel, het effect van een warme zomer in Noord-Italië: ‘Tutto sta andando in letargo’. Prachtige woorden, waar ik ieder jaar wel een keer ’s ochtends mee wakker word. Ik begreep precies wat ze bedoelde en vond het zo fijnzinnig opgemerkt dat het ook mijn aandacht voor die momenten gescherpt heeft. Ook in de winter.

Wat in ieder geval altijd overblijft, is een verhaal.

Uitgelezen 48

‘Op de maan kwam de aarde op. Ze werd driekwart beschenen door de zon. Het licht en de hitte drongen door de onooglijke dampkring en bereikten op een strand nabij Aldstead het lichaam van Maureen Coxwold. Na een paar uur fietste ze naar de werkplaats van haar man, opgeladen. Ze bleef niet in de opening van de poort staan. Ze groette en ging naar binnen, zag dat Ronny er niet was, en stapte uit haar jurkje. Ze kwam pal voor hem staan, voelde de warmte die ze afstraalde in deze koele ruimte. Ze legde zijn hand op haar borst. Ze sloot haar ogen. Twee maanden en twee dagen waren verstreken sedert de grand prix van Monaco, en meer dan eens had Maureen haar handen op zijn achterhoofd gevlijd, maar nu deed Jack Preston wat hij deed. De tijd was langs hem heen gegleden, ze had hem aangeraakt, in bed, in de woonkamer, hij had niets gemerkt. Nu voelde hij zich als een dier in het nauw, de gedachte aan haar handen die zo meteen weer zijn littekens zouden strelen, het medelijden van de dochter van een aannemer uit Little Habton. Hij duwde haar met grote kracht van zich af. Hij zag wat hij deed, de duw, met beide armen, hard. Hij zag haar vallen voor zijn werkbank, bloter dan ze ooit was geweest. Er was de muziek op de radio, en er waren haar handen die achter haar naar de grond zochten, want ze viel. Hij zag de val door haar lichaam schokken, de fysieke opschudding. Zijn vrouw lag naakt voor hem op de vuile vloer, weerloos, de val nog niet helemaal ten einde. De beweging vloeide over in een kruipen, ze kroop achteruit. In een beschermend gebaar verzamelde ze haar borsten met een arm en graaide met de andere naar het witte jurkje.’
[Peter Terrin, Monte Carlo, p.161-162.]

Uit de archieven 4

De manier waarop ik in mijn jas zit. Als James Dean, met opgetrokken schouders in de regen. Als Irimiás, de bedrieger in Bela Tarrs verfilming van Satanstango. Ja, dat komt dichterbij; met de wind, de bladeren en het zwerfvuil in de rug. Ik voel mezelf lopen, zoals ik mezelf ook hoor lopen.
Toen ik een jaar of tien, elf was, droeg ik als enige in de klas zwarte suède laarsjes met hakken, vanwege het geluid – en werd daar natuurlijk mee gepest. Ik trok ze daarop steeds minder vaak en uiteindelijk helemaal niet meer aan.
Werk ik aan een bepaalde tred? Ik hoor wel een verband met mijn gemoedsrust, of het ontbreken daarvan, dwing mezelf soms langzamer, bedachtzamer te lopen, zoals dat met ademen kan. Om daarmee, als het ware omgekeerd, invloed uit te oefenen op hoe ik leef.

Een familiefeestje. De drie broers die elkaar zelden of nooit zien. De kinderen, die op een fascinerende manier op ons lijken. Onze vader, wiens stem in al onze stemmen doorklinkt. Het is donker buiten en het feest vindt plaats onder een laag plafond, waardoor ik nog groter lijk dan ik ben en opval – terwijl ik die dag zo graag onzichtbaar had willen blijven. The man who wasn’t there. Ik wil er niet zijn, ik ben er ook niet, maar toch kan ik niet ontkomen.

Uit de archieven 3

De sollicitanten. We zitten tegenover de lift en krijgen slechts enkele seconden als enige indrukken van de sollicitanten als ze eruit komen. We zitten niet in de commissie. Is het voldoende, of zijn we bevooroordeeld?

Spoedgevalletje. Tijdens de vergadering wordt de woordvoerder weggeroepen door een dame die reeds in haar aankondiging de paniek bestrijdt, alsof ze haar twintig jaar ervaring in een restaurant gebruikt en een bestelling doorgeeft aan de keuken: ‘Ludo, spoedgevalletje’.

Nadat ik de telefoon heb opgenomen, vraagt degene die mij belt: ‘Spreek ik met maatschappelijk werk?’
Ik aarzel even, maar zeg toch dat hij het verkeerde nummer ingetoetst heeft. Ik laat anderen graag spreken, zodat ik zelf niets hoef te vertellen. Het is oprechte interesse – op dat moment. Daarna vergeet ik bijna alles, behalve als het een verhaal is.