Leermeester

Woensdag zag ik een gefilmd portret van de schrijver A.L. Snijders, gemaakt door Joost Conijn. In de documentaire zien we Snijders, die bekend is van zijn columns en korte verhalen, vooral hout verzamelen, zagen en hakken, en zijn huis schilderen. Activiteiten die direct aansluiten op de belevingswereld van Conijn. De schrijver heeft een rusteloze natuur, en hij weet het. Na elk half of heel uur schrijven ‘moet’ hij weer naar buiten. Tegelijkertijd is hij er ook van overtuigd dat het voeren van de kippen en het onderhouden van huis en tuin net zo belangrijk zijn. Hij maakt zich zelden druk, alleen als het er echt toe doet.
Langzaam maar geconcentreerd schrijft Snijders aan verhalen en brieven. Hij beleeft plezier aan het publiceren en de reacties op zijn werk, maar wordt niet gehinderd door de traditionele roep om een roman en hunkert niet naar eerbetoon. Dat hij de Constantijn Huygens prijs 2010 kreeg, was een totale verrassing voor hem. Een dergelijke houding wordt al snel getypeerd als het ontbreken van ambitie, als nuchterheid of bescheidenheid, al dan niet vals. Maar ik denk dat deze man zichzelf kent, en mogelijk zelfs toegang tot wijsheid heeft.
Snijders houdt van het schrijven, van het proces, van schrijven in een tempo waarin hij ‘niet aan zichzelf voorbij gaat’. Zo ontstaan korte teksten boordevol ideeën en anekdotes van waarde, waarin bijna elke zin raak geformuleerd is, waarin geen woord teveel of te weinig staat. Als een oude Taomeester gaat hij te werk en bewandelt de weg die zelf een doel is – al wordt hij er wel graag voor betaald.
Van leermeesters heb ik er in mijn eigen leven slechts een stuk of drie gekend. Virtuele leermeesters, daarvan waren er natuurlijk meer; dat is de vertroosting van de literatuur, en de filosofie. Ik vermoed dat Snijders er ook een van wordt. Ik kocht na het zien van het portret zijn bundel Ruim water en wist al na twee stukken dat ik alles van hem wilde lezen. Nu lees ik iedere dag een paar van zijn verhalen. Dit overigens bijna vijftien jaar nadat mijn goede vriend M. me al over hem vertelde. Over wijsheid gesproken, en de waarde van het verstrijken van de tijd.