Heimatreise (3)

Een van de doelen tijdens ons verblijf in de Hunsrück was het bezoeken van Schabbach – het niet bestaande dorp dat het startpunt is van de televisieserie Heimat van de Duitse regisseur Edgar Reitz. ‘Schabbach ist überall’, zoals het heet in de korte documentaire die erover gemaakt is, maar eigenlijk is het dus nergens. Het dorp is een aan elkaar gemonteerd geheel van verschillende delen van dorpen en stadjes; de wegen, bossen en velden en andere locaties liggen weid verspreid over de Hunsrück. We reden langs enkele van die plekken, zoals ook de de klokkenmakerswinkel van Reitz’ vader in zijn geboortedorp Morbach (waar binnenkort een ‘Heimatcafé’ in geopend zal worden) en parkeerden de auto in Gehweiler, vlakbij de smidse van de familie Simon, waarmee het allereerste deel van Heimat begint.

De huidige bewoner van het huis (voor wie het zijn tweede huis is), kwam naar buiten toen wij voor de smidse stonden. Hij liet ons binnen kijken, vertelde erover, en nam ons ook mee in de schuur en in het huis zelf, dat op verzoek van de overheid, zoveel mogelijk in authentieke staat moest blijven. Zo liepen wij dus door een Hunsrücker huis van rond de vorige eeuwwisseling, al zaten drie van zijn kleinzoons er in de woonkamer voetbal te kijken op televisie: potkachels, bedden op hoge poten, kleine ramen en lage plafonds – het werd ons allemaal bijzonder gastvrij getoond door de zongebruinde pensionado die er nu verbleef. Hij kwam oorspronkelijk uit de streek, en keerde er zo nu en dan graag terug. Hij had zijn kans schoon gezien het huis te kopen, toen de overheid sloop wilde verhinderen. Voor de oprecht belangstellenden en liefhebbers van de televisieserie, was hij graag bereid het een en ander te tonen en te vertellen.

We stonden in een huis dat niet echt was, in een dorp dat niet echt was, en beleefden de sensatie dat we toegang hadden gekregen tot een verhaal dat wel degelijk bestond. De smidse was van oorsprong ook een smidse geweest (lees: ontmoetingsplek voor het dorp, en opwarmplek in de winter) en het geluid dat S., als oudste kindje, met de hamer op het aambeeld mocht maken, rijmde wonderschoon op de eerste hamerslagen van Paul Simon, die na de Eerste Wereldoorlog terugkeert in zijn geboortedorp.

Het verhaal van Heimat was natuurlijk het verhaal van de ontwikkelingen van de streek en de tijd, en de ervaringen van de huidige eigenaar kwamen sterk overeen met de vertelling van Reitz. Hij zou de volgende dag een groot familiefeest gaan vieren, ook met familieleden die uit de Verenigde Staten van Amerika terugkwamen, net zoals in de familiegeschiedenis van de Simons.
Hij vertelde dat Edgar Reitz voorbereidingen aan het treffen was voor een waardig vierde deel van de serie (het huidige kliekjesdeel 4 is de serie onwaardig, vinden ook wij), dat het verhaal zou vertellen van Hunsrückers die naar Brazilië (Mato Grosso) waren getrokken. In Brazilië bestonden volledige dorpen met mensen uit deze streek, en naar verluidt lijkt het leven er nog bijzonder veel op dat uit hun Heimat. Daar kun je je natuurlijk van alles over denken, en we zijn dan ook benieuwd wat Reitz van Die andere Heimat gaat maken. Wordt dus vervolgd.