Fatale stad

De eerste dagen van het nieuwe jaar struinden we door de Brusselse wijk St. Gillis en omstreken. Sindsdien probeer ik van mijn indrukken chocola te maken, of ‘choco’ als u wilt.
Brussel blijft voor mij nog altijd een gesloten stad, hoe intens aanwezig ik er alle voorgaande keren ook was. Nu viel de stad me weer niet mee. Natuurlijk waren op 1 januari de meeste winkels en restaurants gesloten en ook de dag erna kwam het leven maar langzaam op gang. Er trok zware bewolking over de daken, en de zon streek maar af en toe langs de donkere gevels. Maar Brussel oogde sowieso vermoeid, maakte een haveloze, versleten indruk, alsof ze voorover gevallen was. De stad ademde nog, maar leek bewusteloos.

Hier en daar fonkelde hoop, vonkte de energie van de jongeren, en we moesten regelmatig glimlachen om het typisch Belgische, alledaagse surrealisme. Een enkele keer stuitten we zelfs op iets moois, waarvan we hoopten dat het kans van slagen zou hebben. Maar ik zag dit keer toch vooral de troosteloosheid, de leegte in het altijd maar doorgaan, alleen omdat een einde eraan maken nog moeilijker is.

Brussel leek een havenstad op het droge. Een stad die zuchtte onder zijn eigen geschiedenis, moe was van de permanente spanning tussen patserige rijkdom en onoplosbare armoede, tussen haat en onverschilligheid. Een stad van immigranten die hetzij in pompeuze residenties, hetzij in grauwe flats en portiekwoningen huisden – afhankelijk van hun economische status. Schouder aan schouder met Art Déco panden zagen we huizen met gebarsten ramen. In de buurt van protserige winkelstraten voor de gegoede klassen stonden ook de woningen van eenzelvigen die zich achter stapels dozen en gore vitrage hadden teruggetrokken. En in sommige straten waar vooral de slecht onderhouden huizen voor arme immigranten stonden, zagen we de bekende grote, vierkanten gestreepte tassen met kleren en speelgoed buiten gezet staan, aan hun lot overgelaten als de mensen zelf.
Brussel maakte vooral een fatalistische indruk. Maar goed, als je hard doorrijdt in je SUV, zie je er niks van.