Eerste indruk – het vervolg

Waar bouwvakkers vanaf de steiger naar mooie vrouwen fluiten, schreeuwden ze in het verleden vaak naar mij, als ik voorbij reed. Misschien omdat ik, wanneer ik fiets, een norse uitdrukking op mijn gezicht heb. Gevraagd en ongevraagd heb ik ook op andere momenten in mijn leven gehoord wat de indruk was die anderen van mij hadden, voordat dat ze me beter leerden kennen. In die zogenaamde eerste indruk herkende ik mijzelf nauwelijks. Tegelijkertijd heb ik zelf soms ook uitgesproken opvattingen over mensen die ik voor het eerst zie, of slechts oppervlakkig ken. Die opvattingen deel ik overigens hoogstzelden met de betrokkenen zelf, misschien wel omdat ik weet dat vergissingen menselijk zijn. De enige keer dat een ander dat wel deed in mijn plaats, en ik daar door de vrouw in kwestie mee werd geconfronteerd omdat het niet al te complimenteus was, bleek ik er naderhand niet ver naast te zitten. Nu zien we elkaar alle drie niet meer.

Sommige mensen vinden het zelfs prettig dat hun eerste indruk de verkeerde is. Zij zijn gesteld op hun privacy of er juist op uit een bepaalde indruk te wekken – wat iets anders is als degene zijn die je voorwendt te zijn.

Wat zegt dit over de eerste indruk? Dat je meestal ongelijk hebt met je eerste impressie, als je de persoon in kwestie niet kent? Of schuilt er toch meer diepte in de oppervlakte dan je zou denken? Ik ben een voorstander van ‘oppervlakkigheid’ omdat het soms een pijnlijke confrontatie met je eigen vooroordelen en projecties is, maar even zo vaak in gelaatsuitdrukkingen, taalgebruik, motoriek en lichaamshouding waarheid zichtbaar wordt. Ondanks wat iemand doet of zegt. In de woorden is er ook alle ruimte voor excuses, gebrek aan zelfkennis en wensdenken. Langdurige ervaring met aandacht voor de oppervlakte levert betere eerste indrukken op.

Overigens kwam ik er pas later achter waarom de verkopers in de tweede winkel de zwarte shirts met ‘be smart’ erop droegen. Het was moderne rouwklederdracht, vanwege het overlijden van de bedenker van de producten die ze verkochten. Gisteren.