De nieuwe uitgeverij

Zondagmiddag was ik bij de presentatie van De man die brak, de nieuwe roman van Peter Drehmanns. In de speeches, maar vooral ook tijdens de borrel, werden enkele harde noten gekraakt over de uitgeversbranche. Daarbij tekende zich een merkwaardige paradox af.

Het werd nog maar eens duidelijk hoezeer visieloos opportunisme hoogtij viert onder uitgeverijen, overigens zonder garantie op succes. Daarnaast worden auteurs meer en meer betrokken bij de vermarkting van hun eigen werk, terwijl ze geen professionals zijn op dat terrein. Ze moeten op cursus, rijp worden gemaakt voor die andere benadering, een holle visie, alsof ze werknemers zijn die bedreigd worden door een reorganisatie. Dat gaat soms ten koste van het schrijverschap, maar vaak ook ten koste van de kwaliteit van de marketing. Auteurs worden bovendien medeplichtig gemaakt aan de eventuele gebrekkige verkoopresultaten, terwijl de uitgevers de hand in eigen boezem zouden moeten steken. Ondertussen staat dat allemaal los van de kwaliteit van de boeken zelf. En dan heb ik het nog niet eens over de invloed van deze benadering op vorm en inhoud van die boeken, laat staan over de lange termijn gevolgen op de literatuur en de leescultuur.
Tegelijkertijd moesten we zondag constateren dat de zonovergoten boekpresentatie mede plaats kon vinden door een exponent van diezelfde wereld zonder moraal – anders dan die van de markt. Eigenlijk tekende zich deze middag de nieuwe uitgeverij af, die tegelijkertijd de oudste is; een eenmansbedrijf met daaromheen een netwerk van onafhankelijke redacteuren en vormgevers die op projectbasis worden ingeschakeld. Het is geen bedrijfsvorm waar ik een groot voorstander van ben, maar in het huidige liberale tijdsgewricht ogenschijnlijk een van de weinig levensvatbare.

Uiteindelijk is de enige geslaagde reclame natuurlijk het boek zelf. De man die brak is een verontrustend boek, dat je door de dwingende stijl van de schrijver meesleurt in de hersenspinsels van een ontspoorde taxichauffeur. Een boek dat de grenzen van de moraal verkent, in een wereld die de jouwe zou kunnen zijn. Het is een roman die je uit je slaap gaat houden en erom smeekt verfilmd te worden.
De eerste aanzet tot verfilming is er al; de boektrailer, het merkwaardige marketinginstrument waarmee Drehmanns ondertussen een aardige reputatie verworven heeft. Over paradoxen gesproken. Enfin: lees dat boek.