Lunteren leek me eerder een werkwoord dan een plaatsnaam. Dat vermoeden bleek juist. Het betekent zoiets als talmen, dralen of slenteren. Desondanks konden we er zaterdag ook naar toe met de trein. We gingen naar Lunteren om de muur te zien, de ‘Muur van Mussert’. Betwist erfgoed, zoals dat zo mooi heet. Een hoge, rechte constructie die een podium vormde voor bijeenkomsten van de Nederlandse nationaalsocialisten waaronder dus ook Anton Mussert, de voorman van de NSB. Hij hield er zijn zogenaamde ‘hagespraken’ voor soms wel duizenden mensen. Op de Goudsberg in de bossen bij Lunteren. Neurenberg op de Veluwe. Grootheidswaan, vlakbij het middelpunt van Nederland. Ironisch genoeg werden dergelijke politieke bijeenkomsten tijdens de jaren 1940-1945 juist verboden door de Duitse bezetter.
De muur is een beetje overwoekerd en vervallen maar staat er nog. Op een merkwaardige plek ook: omringd door stacaravans voor Poolse gastarbeiders – al zijn die ondertussen ook weer vertrokken. Een soort duinpan met lege witte chalets. Ongemakkelijk misschien maar de geschiedenis is natuurlijk wel dat de muur er eerder was dan het kampeerterrein. Desondanks heeft de campinghouder vorig jaar een sloopvergunning aangevraagd voor de muur. Waarmee de jarenlange besluiteloosheid op scherp werd gezet. Maar er ontstond protest tegen de voorgenomen sloop en het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap werd gevraagd om een beslissing te nemen. Uiteindelijk werd in februari 2018 besloten de muur tot monument te verklaren. Ongetwijfeld tot ergernis van de lokale ondernemer. Erfgoed is niet alleen datgene waar we trots op zijn; het is de geschiedenis waar we ons bewust van moeten blijven.
De muur zal dus behouden blijven. De vraag is: op welke manier? Moeten de Polen terugkomen om de blinde muur in zijn oude staat terug te brengen? Om aan het einde van de dag het van hun uitbuitersloon gekochte bier op te zuipen in de stacaravans ertegenover? Moeten we er een herinneringsplek voor de collaboratie in Nederland van maken? Een documentatiecentrum misschien? Ik denk het niet. Wat mij betreft blijft het precies de ruïne die het nu is. Je moet je er dan alleen voor zorgen dat de muur niet verder vervalt. Een ruïne onderhouden – dat lijkt me een uitdagende vorm van restauratie. Dralen, talmen. Lunteren.