Eigenlijk had ik willen schrijven over het fenomeen van de ingehouden woede, maar dat gaat nu even niet. Ik barst namelijk bijkans uit elkaar van kwaadheid over de volkomen misplaatste handelwijze van ABN Amro Bank die, anticiperend op wetgeving die bonusregelingen beperkt, zijn topmanagers 20% extra salaris geeft – waar bovenop ze dan nog een bonus kleiner dan 20% van hun salaris mogen ontvangen; een salaris waarvan de bank zelfs durft te beweren dat het straks, netto, een kleine daling zal vertonen.
Welke ongehoorde, autistische theory of mind van buitenaards karakter volgt men hier eigenlijk? Lijdt de directie van die bank collectief aan verstandsverbijstering, of aan geheugenverlies? Is er nog enig historisch besef of begrip van oorzaak en gevolg aanwezig bij deze mensen?
Het argument dat het topmanagement anders naar het buitenland zal vertrekken, betekent dat de bank niet wil investeren in talent op de arbeidsmarkt, in talent dat nu werkeloos thuis zit; niet wil investeren in de Nederlandse economie waaraan ze zelf zoveel geld onttrokken heeft. Wat is dit voor pseudologica? Waarom doet een bank dit?
Ik vrees gewoon… omdat het kan.
En er zijn nog meer zorgelijke ontwikkelingen. Deze week heeft de Rabobank – ook al zo’n gerespecteerde bank met een besmeurd blazoen – bekend gemaakt dat het zijn zogenaamde ‘Kunstzone’ gaat sluiten. Dit unieke initiatief, deze oase van (zelf)reflectie, prikkelende confrontatie en esthetisch genoegen in het hoofdkantoor van de bank, gaat definitief dicht na afloop van de huidige tentoonstelling van Fiona Tan, Options & Futures. Een tentoonstelling die, sarcastisch genoeg, juist laat zien wat de dramatische gevolgen zijn van de recente economische crisis – veroorzaakt door diezelfde banken.
Toen ik de tentoonstelling zag, dacht ik nog even dat ze overdreef, maar nu besef ik dat zelfreflectie of besef van schuld bij de banken inderdaad volkomen ontbreekt. Men heeft niets geleerd van zijn eigen Kunstzone.
We kunnen niet zonder banken, maar zijn door hen gegijzeld. De geldwolven zien in kunst, maar eigenlijk: in alles, alleen de materiële waarde; een waarde die bij voorkeur in eigen voordeel aangewend wordt. Dat er buiten het geluidsdichte dubbel glas van de bank mensen wonen met serieuze problemen, dat er buiten de muren van de bestuurskamer een werkelijkheid en een moraal heersen waarvan zij zich volkomen hebben vervreemd, lijkt niet maar niet door te dringen. De hogepriesters van de vrije markt vormen een gevaarlijke, religieus geïnspireerde, terroristische beweging. En ze gaan nog altijd verder.
De geldwolven vragen om een ongehoorde uitbarsting van woede. In al mijn machteloosheid word ik overvallen door visioenen van gewapend verzet, van lek gestoken banden of autobranden, van bulldozers en glazen puien tot een bankrun – waarschijnlijk het enige middel dat nog wat gevoel opwekt in die sector.
Hoe breng je de psychopaat realiteitszin bij? Waarschijnlijk alleen door nog gestoorder te doen.