In Room to dream beschrijft biograaf Kristine McKenna leven en werk van David Lynch en zij heeft zichzelf als doel gesteld vooral de cijfers en feiten zo correct en volledig mogelijk weer te geven. Tegelijkertijd wilde ze Lynch zelf nadrukkelijk bij het verhaal betrekken. De uitkomst was dit boek, waarin hij steeds reageert op wat McKenna over een bepaalde periode uit zijn leven schrijft (en wat anderen daarin over hem zeggen). Door die vorm, door de selectiviteit van het geheugen en doordat Lynch’ brein op een nogal associatieve manier werkt, zie je heel goed dat kennis en zelfkennis en leven en nadenken over dat leven bepaald niet hetzelfde zijn. Wie er dichter bij de essentie komt, kun je je afvragen. Wat de waarheid is natuurlijk ook. Het is wat mij betreft zelfs de vraag of zoiets als een (auto)biografie wel mogelijk is.
David Lynch is de laatste jaren niet alleen bekend als film- en televisiemaker, beeldend kunstenaar en muzikant maar nadrukkelijk ook als voorzitter van de David Lynch Foundation en daarmee hartstochtelijk ambassadeur van de transcendente meditatie. Ik hoopte in Room to dream – alleen al vanwege die titel – te kunnen lezen wat dat precies inhoudt en wat de betekenis van meditatie in zijn leven is. Hij zegt dat de kennismaking met wat kortweg ‘TM’ genoemd wordt, allesbepalend is geweest voor zijn leven maar schrijft er verder weinig concreets over.
Misschien kan dat ook niet. Misschien zijn alle woorden inderdaad zoiets als het deeg van de donut, waarin het gat de kern van de zaak is. In de video ‘David Lynch explains Transcendental Meditation’ doet hij desondanks een poging.
Goed, bent u er nog? Het moge duidelijk zijn: daarmee weten we dus eigenlijk nog niets. Het geheim blijft een geheim zolang we niet zelf aan ‘TM’ doen. Er gaat een sektarische wereld achter schuil, dat zal u niet verbazen – daarover later misschien nog eens. Ik wilde liever weer terug naar zijn artistieke werk.
Om de een of andere reden had ik Lynch’ laatste speelfilm INLAND EMPIRE altijd geïnterpreteerd als een surrealistisch sleutelwerk waarin alles samenkwam. Al was het maar vanwege de titel. In de biografie bevestigt editor Noriko Miyakawa mijn vermoeden:
‘INLAND EMPIRE is an expression of David’s belief in different worlds and dimensions,’ Miyakawa continued.‘ Everything’s in it and everything is connected and it’s my favorite of his films. I should add that I hated it by the time we finished editing it, because it’s a three-hour movie I watched more than fifty times and it became like torture. But when I see it now, I see how personal and intimate it is, and I enjoy the freedom it gives the viewer as far as how they interpret it. The parts of the film you don’t understand point to places in yourself that need examining.’ [Room to dream, p. 423.]
Ik las daar een opdracht in. Want hoe gefascineerd ik destijds in de bioscoop ook was, ik begreep er toen vrijwel niets van – maar zag de film daarna ook nooit meer. Hoe zou dat nu zijn? Ik heb hem gekocht en ga dit weekend een hap van de donut nemen.