Wanneer vrienden of bekenden op Facebook vertellen dat ze een nieuwe keuken, een nieuwe auto of een nieuw huis hebben gekocht, feliciteer ik ze doorgaans met de toename van hun materiële bezit. Als ze trouwen, waarschuw ik ze er voor dat trouwen de kans op scheiden met 100% vergroot. Als mensen foto’s van hun maaltijd plaatsen, schrijf ik dat voedsel fotograferen echt een kunst is. Als iemand met trots zijn nieuwe peperdure fotocamera met alle bijbehorende specificaties toont, zijn verrichtingen bij het hardlopen of fietsen in een grafiek toont dan zet ik er ‘nerd alert’ als reactie bij. En wanneer een redacteur van een uitgeverij de loftrompet steekt van een reeds gehypte auteur (zeker als die dan ook nog uit zijn eigen fonds komt) dan ben ik geneigd ‘wat denk je zelf?’ te posten.
Maar zo aan het einde van het jaar houd ik me in, eigenlijk juist omdat ik me in de ‘sociaal media’ steeds vaker opwind over de mensen in Nederland. Word ik cynisch? Nu al een grumpy old man? Is de vraag stellen hem ook beantwoorden? Ik zal vast een balk in mijn oog hebben maar – Jezus! – wat zie ik veel splinters. Wat een ongelofelijke naïviteit tegenover marketingcampagnes, politiek correcte petities en andere vormen van grachtengordel-indoctrinatie. Wat een armoede in de gedachtewereld. Wat een volgzame, onpersoonlijke romantiek. Wat een zelfingenomenheid en navelstaarderij (vooral in de literaire wereld).
Gelukkig zijn er ook prikkelende, ultrakorte verhaaltjes, spitsvondige maatschappijkritieken, mooie foto’s en andere observaties te vinden. Ik heb echter de indruk dat dit, tussen de reclameblokjes in, slechts de parels in de modder zijn geworden; parels in een zwijnenstal vol zelfverheerlijking en egocentrisme.
Ikzelf ben weliswaar een voorbeeld van iemand die sterk in zijn eigen gelijk gelooft maar ik waag het ook wel degelijk regelmatig te betwijfelen. Precies daarom houd ik me nu maar in, doe ik er maar een tijdje het zwijgen toe op deze sociale kermis. Want het zal wel aan mij liggen; ik zal wel moe zijn, zo aan het einde van het jaar. Ik voel mijn halfjaarlijks terugkerende ergernis over de kortzichtige, egocentrische, van ieder (historisch) besef verstoken medemens, mijn ‘mensenhaat’ al weer opkomen… Maar ik zal me beheersen, me terugtrekken en zwijgen – voor een paar weken. Gewoon niet meer in de botsautootjes stappen.