We zochten een trofee voor de ‘winnaar’ van onze jaarlijkse Salonavond, dit keer ‘De Avond der Ondoden’ gedoopt. Omdat die prijs traditiegetrouw waardeloos of gedrochtelijk was, doken we de kringloopwinkel in. Daarbij stuitten we op een fotolijst waarin een portret zat van een enigszins gekweld voor zich uit blikkende oudere heer met drie lelies in zijn hand. Ogenschijnlijk een zeer oude foto, mogelijk zelfs negentiende-eeuws, zij het op slap, twintigste-eeuws papier afgedrukt. We besloten hem niet als prijs maar als decoratie aan de avond toe te voegen. P. zette een kaarsje bij het beeldtenis van de man, alsof het een voorouder betrof wiens nagedachtenis wij eerden, een beschermheilige voor de avond.
Het was de bedoeling dat de deelnemers aan ‘De Avond der Ondoden’ elkaar met huiveringwekkende verhalen, gedichten en andere voorstellingen de stuipen op het lijf zouden jagen. Desondanks werd het een uitermate vermakelijke avond. We keken en luisterden naar elkaar en de man in zijn stoel leek vergeten. Toch bleef zijn blik in mijn rug priemen en we bleven ons afvragen wie hij toch geweest kon zijn. In de geest van de avond dachten we aan oude dichters en verhalenvertellers maar geen van hen kwam uiterlijk met hem overeen. Ook via de symboliek van de lelies probeerden we betekenis te ontlokken aan het portret, maar dit pad liep eveneens dood.
Er zat niets anders op dan nader onderzoek te doen. Dankzij wat hulp (en een zoektocht op Tineye) ontdekten we dat de foto gemaakt was door John Benjamin Dancer (1812-1887). De geportretteerde oude man bleek Richard Buxton (1786-1865) te zijn, een Engelse schoenmaker die zichzelf had leren lezen en schrijven en zich ontwikkeld had tot botanicus van academisch niveau. Het was 1851 toen hij op de foto ging. Drie jaar eerder had hij, samen met Edward William Binney A Botanical Guide to the Flowering Plants, Ferns, Mosses and Algæ, Found Indigenous Within Sixteen Miles of Manchester gepubliceerd. De wetenschappelijke autodidact bleef zijn hele leven schoenmaker en armlastig, maar een fanatiek wandelaar en verzamelaar en zijn botanische werk werd op waarde geschat.
Binney en Dancer hadden hem op een ochtend, naar verluidt vlak na het ontbijt, ‘overvallen’ met het verzoek om een portret te maken. Buxton was toen 65 maar bepaald niet met pensioen. Je zou zeggen dat je de onaangename verrassing van die ochtend aan hem af ziet. Waarschijnlijker nog is dat zijn verontruste oogopslag veroorzaakt is door het fotografische procedé dat Dancer toepaste; dat van de Daguerreotype. Buxton moest daarvoor minstens een half uur stilzitten op een stoel, in zijn nette pak. Als een ondode. En dat voor een man van de buitenlucht.