Archief voor juni 2010

Wat denk je eigenlijk? Wat denk je eigenlijk te zien? Wil je eigenlijk wel iets weten? Wil je niet verrast worden? Veronderstel je niet steeds van alles? Denk je het soms allemaal te weten?
Het antwoord kan zo eenvoudig zijn:

Rust en afzondering… soms worden bestemmingen als een cadeau aangereikt. Hokkaido, Japan:

‘Takeshi Kobayashi’s TreeHouse Creations build structures on the branches of living trees worldwide. Their declared aim is to break down the feeling of separation that exists between humans and nature through art and free expression.’
[Uit: Space Craft 2, More fleeting architecture and hideouts, p. 124-125]

Vandaag waren we voor een interview in Deventer. De geïnterviewde vertelde dat met de verhuizing naar het oosten het voor haar geen probleem meer bleek zich presenteren met een nieuwe beroepsidentiteit. In haar voormalige woonplaats zou ze zich hebben willen verklaren, verontschuldigen welhaast, over de wending die haar leven genomen had. Nu was ze eenvoudigweg de zanglerares die ze was. En niemand vroeg haar wat.
Op de weg ernaartoe raakten we de weg kwijt in het op rust gebouwde doolhof van woningen en bomen, en ook daar kenden de bestellers van de geprivatiseerde posterijen de weg niet meer zonder kaartje. Eenmaal aangekomen op de plek van bestemming, vertelde zij ons verder over het gevoel van ruimte en rust, waardoor ze sinds kort weer liedjes schreef. Bedrieglijk eenvoudige liedjes soms, waarvan ze echter het plezier en de ontspanning van het maken blij en verwonderd onderging.
Het was waarschijnlijk eigen aan de dag en het destillatieproces van het interviewen (drie uur reizen voor een interview van dertien minuten, waarvan waarschijnlijk maar twee het filmpje gaan halen), dat ik vanavond, weer terug thuis in mijn gehorige woning, pas besefte waar ik was geweest. Liggend op de bank, de krant lezend en tegelijk met een schuin oog naar Brazilië – Noord-Korea kijkend, ergerde ik me weer eens hartgrondig aan de rennende kinderen in de woning boven mij, en verlangde naar het relatieve isolement waarin zij in Deventer leefde. Ik had me aan de randen van de wijk, tussen de hoge bomen, in het gedecimeerde bosgebiedje naast de begraafplaats en langs het vertrapte landje met de verlegen paarden, heel even thuis gevoeld. Misschien was het een omgeving om mooie dingen in te maken.
Ik dacht aan het huis waar we het interview afnamen, aan de doodlopende straat, en aan de studio die ze in de garage hadden gebouwd; een geïsoleerde ruimte, een doos in een doos. Waardoor de buitenwereld buiten bleef en de binnenwereld binnen.
Ik legde de krant weg, plotseling met de wil zelf iets te gaan maken. Maar mijn hoofd was leeg. Er leek niets om over te schrijven, of het moest mijn geluk zijn. Wat kon ik daarover zeggen? Dat ik er voor mijn gevoel nog te weinig tijd voor had misschien. Dat het een liedje is, een eenvoudig, maar juist in zijn eenvoud prachtig liedje misschien. Dat ik er eens wat langer over moet nadenken misschien. In alle rust en afzondering.

Het sluimerde, smeulde, het gistte, het borrelde onheilspellend onder de grond. En woensdag kwam het boven, onmiskenbaar. Metaforen schieten hiervoor bijna tekort. Nederland wordt definitief overspoeld door een vloedgolf van kortzichtigheid en eigenbelang. De kogels komen nu van rechts.

Je zou kunnen denken dat het niets bijzonders is, dat het over vier jaar weer verdwijnt. Ogenschijnlijk zijn er woensdag gewoon verkiezingen geweest, en in de politieke arena zijn er nu eenmaal verliezers en winnaars. Maar voor het eerst werd ik door een gevoel van machteloosheid overvallen, juist omdat ik maar één stem kon uitbrengen.Toen de uitslag bekend was, werd ik kwaad, omdat we nu gaan leven onder de bezettingsmacht van het gesundes Volksempfinden, de ongezonde geest in het ongezonde lichaam.
Ik wil dan ook een tegenbeweging gaan starten, een campagne organiseren met practical jokes, met harde grappen, met pesterige rotgeintjes desnoods. Met humor de humorloosheid te lijf gaan. Met intelligentie de domheid. Met emotie… de argumenten. Want uiteindelijk, dat moet ik toegeven, gaat het niet om de ratio in de politiek; het draait om het streven in een bepaalde richting, om onderhuidse bewegingen, om de tektonische dynamiek van het gevoel. Niemand gaat de 657 pagina’s aan partijprogramma’s doorlezen en er dan een vergelijking van maken om tot een weloverwogen besluit te komen. Ik ook niet. Maar nu kiezen de studenten voor het behoud van de studiefinanciering; de man met een Thaise vrouw kiest voor een ruimhartige integratiepolitiek en de metselaar die zijn baan kwijt is, kiest voor de partij die de Polen het land wil uitzetten – ook al heeft zijn voormalige werkgever die juist in dienst genomen omdat hij als ondernemende Nederlander zich ‘in wil zetten voor het economisch herstel van het land’.
De volksvertegenwoordiging is een metafoor voor ons bestaan: we kunnen streven in onze tijd van leven, maar uiteindelijk wacht het noodlot. En het noodlot, dat zijn de anderen. Het democratische lot van deze week heeft veel meer gevolgen dan we nu kunnen overzien, daarvan ben ik overtuigd. Ik begrijp nu steeds meer van de weldenkende Italianen die nog steeds niet begrijpen hoe ze in de nachtmerrie van de Berlusconi show terecht zijn gekomen, of, even zo goed, van de Venezolanen die hoofdschuddend moeten toezien hoe Chavez (die zijn bijnaam El loco koestert) nog maar steeds aan de macht blijft.
Ook wij gaan iets dergelijks meemaken. We gaan een hele slechte film zien, waarvan meer dan de helft van de Nederlanders schijnbaar wil dat we hem bekijken, en hij gaat jaren duren. Ons rest niets anders meer dan het verzet in te gaan.