Archief voor april 2009

‘Ze konden uren lopen zonder iets te zeggen. Zonder dat het ooit was uitgesproken wist hij dat zij wist dat zo datgene wat hij ooit goed gedaan had in zijn werk tot stand kwam. Hoe dat mechanisme werkte kon hij niet zeggen. (…) En toch, wat was het nu helemaal, dat denken? Het had iets met leegte te maken, veel meer viel er niet over te zeggen. De dag moest leeg zijn, en hijzelf eigenlijk ook. Lopend had hij het gevoel dat die leegte door hem heen stroomde, dat hij transparant was geworden, of er op een eigenaardige manier niet was, niet bij de wereld van de anderen hoorde, er net zo goed niet had kunnen zijn.’
[Cees Nooteboom, Allerzielen, p. 17-18]

Door een zoekvraag die ik nu vergeten ben, kwam ik terecht op de website van Troy Paiva. Paiva maakt foto’s van the abandoned underbelly of America en doet dat vooral ’s nachts, bij het licht van de volle maan, of in een hyper-esthetische rode, blauwe of fuchsia kunstbelichting. Hij is een urban explorer, ook in de leegte van het platteland en fotografeert ‘lost wheels’, ‘lonely chairs’ en (ook mooi) ‘immobile homes’.
Wat mij het meest is bijgebleven, is zijn fotoserie over het spookschip de s.s. Independance, een in 1950 gebouwd passagierschip dat destijds iedere zes weken vanuit New York naar het Middellandse Zeegebied voer. In de jaren ’70 was het schip daarvoor te traag en te duur in onderhoud geworden, en werd het ingezet op cruises naar de Hawaii eilanden. Sinds 2001 lag het leeg en verlaten aan de ketting, op verschillende plekken in de baai van San Francisco: een spookschip in de mist. In 2008 maakte ze ‘haar laatste reis’ en zou naar Singapore of India gaan, vermoedelijk om gesloopt te worden, maar dat is nog steeds niet gebeurd. Paiva’s foto’s van de lege brug van het schip, de stoffige danszalen, het uitzicht uit een roestige patrijspoort, een verlaten suite waar je zomaar nog de nacht zou kunnen doorbrengen, zijn indrukwekkend in hun verbeelding van verlatenheid.
Ik denk soms ineens aan dat spookschip, vanwege de suggestie van een verhaal, het verhaal van een vrouw – omdat het schip steeds met ‘zij’ wordt aangeduid. Het is alsof ik haar gekend heb, en me dezelfde vragen stel als Paiva, wanneer hij schrijft: ‘As of this writing, her fate is still in question.’

Gelukkig lijd ik niet aan slapeloosheid. Sterker nog: ik ben in staat om overal en altijd goed te slapen ’s nachts. Als ik ziek ben, word ik beter van wat extra uren slaap. Ik los soms zelfs ingewikkelde puzzels op door er over te slapen. Slechts een enkele keer lukt het me niet. Gisteren lag ik in bed en had ik nog maar een paar uur om te slapen. Dat wilde ik ook, maar ik kon het niet. Dus stond ik weer op, en liep wat heen en weer door mijn verduisterde huis, van de keuken naar de woonkamer, en weer terug, en heen. Zo nu en dan keek ik door een kier tussen de gordijnen op straat, in de hoop dat er misschien iets voor zou vallen met de nachtelijk huiswaarts kerenden, die zich alleen of slechts samen waanden. Maar vannacht bleef de straat leeg. Ik was alleen met mijn bonzende onrust, mijn hart wilde niet dat de dag op zou houden. Ik kon nog niet stoppen met leven.