Archief voor januari 2009

‘In Europa wordt het noodlot zowel in passieve als actieve zin opgevat,’ probeerde ik samen te vatten. ‘Passief betekent: er is een oorsprong en daarvanuit ontwikkelen de gebeurtenissen zich min of meer volgens plan. Vat je het meer actief op, dan gaat het meer om een genese. Je slaat je door het leven en hoopt dat je niet ziek wordt. Als ons eigen leven min of meer van buitenaf wordt bepaald, zien we daarin de hand van het noodlot. Noodlot is een geseculariseerde variant van God. Die wil men niet langer, maar het is teveel gevraagd om helemaal alleen op jezelf aangewezen te zijn. – Zelfs als ik een proefschrift over het juiste gebruik van het woord noodlot had gevonden, zou het me niet veel verder helpen.’
‘Zo’n proefschrift is er vast wel,’ zei Mr. Neitherkorn en ging zitten.
‘Zonder meer,’ zei ik. ‘Maar zijn verhalen niet beter dan traktaten?’
‘U hebt neem ik aan niet zo’n filosofische geest?’ vroeg hij en sneed de carrot cake aan tegelijk met de verpakking.
‘Ik kan niet zoveel met filosofie,’ antwoordde ik. ‘Op dat abstractieniveau kun je ook altijd het tegendeel beweren. Het kwaad: dat zijn de abstracta; het noodlot: dat zijn de anderen.’
[Ingo Schulze, ‘Mr. Neitherkorn en het lot’, in: Nul-zes, p. 60-61]

Steeds vaker heb ik ’s nachts de aanvechting om foto’s te maken, ook bij mij in de buurt. Zo zag ik dat Troelstra over ons waakt… als het spook dat door Europa waart, het spook van het socialisme.

27 januari, de verjaardag van mijn goede vriend Nicola Negrini, de man in het midden. De man ook die, als hij de kans krijgt, precies de muziek maakt die ik horen wil. Ongelofelijk eigenlijk. Dankzij het feit dat hij Gianmaria Testa begeleidt, komt hij nu regelmatig in Nederland, ook straks in maart en mei weer. Vorig jaar zat ik nog naast hen op het podium en vervulde voor het eerst de rol van vertaler, in een imitatie van het roestige stemgeluid van Gianmaria. Het was toen alsof we dat de zomer tevoren al beklonken hadden, tijdens de lunch met Gianmaria, ergens in Piëmonte. Ik neem vanavond een slok van mijn wijn en zeg ‘Salute!’ tegen mijn fratello Nic. Het wachten is alleen nog op de verbluffende nieuwe plaat van zijn band Faze Liquide – onthoud die naam. Dat album is er nog niet, maar ik heb de mastertape al gehoord… Batman als jazzcat on speed.

Als je bij een televisie of een computer zit en je krijgt een telefoontje of een sms, dan hoor je soms een bromtoon als vooraankondiging door de luidsprekers. Straling, een geluidsgolf. Het is een bepaalde zender waarop je afstemmen kunt zoals bij een oude radio – door heel subtiel aan de knoppen te draaien. Het luistert nauw, want voor je het weet, zit je op de verkeerde golflengte en hoor je heel andere muziek, of onbegrijpelijke nieuwsberichten. Ergens op deze radiogolven is poëzie te horen, vlak ernaast het gebrul van leeuwen en beren of een spookhoorspel vol brekende takken, krakende deuren en stormachtige wind. Ik voel de berichten aankomen, alsof de toon in mijn borst bromt. Dan is de toekomst geen verrassing meer. Gisteren hoorde ik echter ook stemmen in het piepen van de trein die door slome bochten boog, en in het hijgen van een airconditioning. Ook die zender zit blijkbaar dichtbij. Waar was ik, wat hoorde ik, wat voelde ik? Ik was ver weg, even verloren in telepathie.

Het schrijvertje blijft drijven omdat hij zijn gewicht spreidt.

Zijn al deze mensen naast mij in het donker op de vlucht voor hun eigen leven? Dat lijkt ondenkbaar, daarvoor zijn het er veel te veel. Bovendien zijn we hier in Rotterdam, hier bestaat geen escapisme, hier is juist teveel realiteitszin. Zelf kan ik bij de eerste films die ik op dit filmfestival zie in ieder geval nog niet rustig zitten. Op ieder zwak moment grijp ik naar mijn horloge of denk ik aan mijn eigen leven en werk, aan elders. Ik wil nog niet zitten en wachten en naar het werk van een ander kijken; ik wil aan de slag, in beweging zijn. Alleen de regen en de stormachtig koude wind houden me binnen vast. En als ik later weer terug thuis ben, vind ik mijn jaarlijkse vlaag van cinefilie ineens ronduit kinderachtig. Wordt het de laatste keer dat ik naar het festival ga? Ben ik misschien te vermoeid om te genieten? Ik weet het niet. Morgen maar weer terug, en zien.